Rękojmia, tuż obok gwarancji, jest podstawowym uprawnieniem przysługującym każdemu konsumentowi. Dzięki niej można żądać określonego zachowania od sprzedawcy w sytuacji, gdy zakupiony przedmiot okaże się być wadliwy. Na czym polega rękojmia i kiedy dokładnie można z niej skorzystać?
Spis treści:
-
Rękojmia
-
Zasady rękojmi
-
Zwolnienie od odpowiedzialności za rękojmię
Rękojmia
Rękojmia jest prawem kupującego, które wynika wprost z przepisów Kodeksu cywilnego. Tak naprawdę, aby skorzystać z tej instytucji nie potrzeba dokonywać żadnych dodatkowych czynności. Rękojmia obowiązuje bowiem z mocy samego prawa, a więc sprzedawca musi respektować jej zasady, jeśli kupujący zechce z niej skorzystać.
Prawo rękojmi pozwala dochodzić odpowiedzialności od sprzedawcy, jeśli sprzedana rzecz posiada wady fizyczne lub prawne. Oczywiście jeśli przed sprzedażą kupujący wiedział o istnieniu owej wady i ze świadomością sfinalizował transakcję to rękojmia nie będzie skuteczna.
Rękojmia działa na podstawie zasad określonych w przepisach KC, a więc to tam należy sięgnąć, gdy konsument chciałby skorzystać z przysługującego mu uprawnienia. Pamiętajmy, że strony umowy sprzedaży mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.
Zasady rękojmi
Zgodnie z treścią art. 560 i 561 KC jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.
Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady. Sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego. Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorca, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.
Zwolnienie od odpowiedzialności za rękojmię
Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 czerwca 2021 r. (sygn. akt I NSNc 17120) nie każda stwierdzona przez kupującego wada rzeczy będzie automatycznie uzasadniała możliwość pociągnięcia sprzedawcy do odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nie jest konsekwencją poniesionej przez kupującego szkody. Wadą, w rozumieniu art. 556 §1 Kodeksu cywilnego jest wada powodująca zmniejszenie wartości lub użyteczności danej rzeczy.
Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku albo rzeczy mające powstać w przyszłości, sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili wydania rzeczy. Przepisu tego nie stosuje się, gdy kupującym jest konsument. Sprzedawca nie jest odpowiedzialny względem kupującego będącego konsumentem za to, że rzecz sprzedana nie ma właściwości wynikających z publicznych zapewnień, jeżeli zapewnień tych nie znał ani, oceniając rozsądnie, nie mógł znać albo nie mogły one mieć wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy sprzedaży, albo gdy ich treść została sprostowana przed zawarciem umowy sprzedaży.
Chcielibyśmy serdecznie podziękować Kancelarii JCZ Radców Prawnych w Bydgoszczy za wsparcie przy przygotowaniu tego artykułu. Naszym głównym celem jest rozpowszechnianie kultury prawnej. Jednocześnie zaznaczamy, że niniejszy artykuł nie jest poradą prawną i w przypadku potrzeby rozwiązania konkretnego problemu prawnego, zalecamy kontakt z profesjonalnym prawnikiem. Redakcja LawMedia.pl
Polecamy również: