Kilka miesięcy temu Muzeum Górnośląskie w Bytomiu prezentowało wystawę „Legendarne Sutuhali? Archeologia wzgórza św. Małgorzaty”, która cieszyła się sporym zainteresowaniem. Przy okazji wystawy wydana została książka pod tym samym tytułem, którą można teraz przeczytać online.
Książka zawiera najważniejsze i najciekawsze informacje poświęcone nie tylko badaniom archeologicznym prowadzonym na Małgorzatce na przestrzeni 90 lat, ale również historię bytomskiej kasztelanii, historię wydobycia kruszców w średniowiecznym Bytomiu oraz dzieje tympanonu Jaksy. Warto podkreślić, że w publikacji znajdziemy wiele ciekawych informacji dotyczących odkryć na wzgórzu św. Małgorzaty w postaci zabytków ruchomych – monet, fragmentów naczyń glinianych i dewocjonaliów. Badania dostarczyły też wielu cennych obserwacji, które pozwoliły odpowiedzieć na szereg pytań, na przykład jak wyglądały wały obronne wczesnośredniowiecznego grodu kasztelańskiego (wykopaliska w latach 1957 i 2014) czy barokowy kościół, na którego relikty bytomscy archeolodzy natrafili w roku 2018.
Fascynująca i tajemnicza jest właśnie historia kościołów, które wznoszono w tym miejscu co najmniej od II połowy XII wieku. Śladów pierwszego, romańskiego, ufundowanego przez Bolesława Kędzierzawego, archeolodzy do tej pory nie znaleźli. Cała zaś nasza wiedza o drugiej budowli, istniejącej gdzieś między początkiem XV a II połową XVII wieku, pochodzi wyłącznie ze źródeł pisanych.
Kolejną historię można wyczytać z... kości
To historia naszych przodków, dawnych mieszkańców Bytomia i okolic. Ich życia i śmierci, ich udanej lub przegranej walki z różnymi chorobami, złymi nawykami i wypadkami oraz ich nadziei na życie wieczne.
Archeolodzy nie daliby rady sami opisać tych wszystkich historii bez współpracy ze specjalistami innych dziedzin – historykiem, antropologiem, archeozoologiem, ceramologiem i numizmatykiem. Dzięki pięknym fotografiom i oprawie graficznej książka nabrała ostatecznego kształtu i charakteru.
Teksty opracowała Beata Badura przy współpracy Wojciecha Kawki, Pawła Milejskiego, Agaty Hałuszko i Radosława Zdaniewicza, a konsultantem naukowym publikacji był historyk dr hab. Piotr Boroń z Uniwersytetu Śląskiego.