100. rocznica III powstania śląskiego to jedna z najważniejszych uroczystości, jakie w tym roku będą świętowane na Górnym Śląsku.
Z tej okazji w Bytomiu - miejscu szczególnym, w którym mieściła się siedziba Polskiego Komisariatu Plebiscytowego i zapadła decyzja o wybuchu III powstania śląskiego - odbędą się uroczystości upamiętniające to historyczne wydarzenie.
Miasto pozyskało dofinansowanie w kwocie 700 tys. zł z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na organizację uroczystości
- Bytom w okresie powstań śląskich i plebiscytu odegrał bardzo ważną rolę w walce o przyłączenie Górnego Śląska do odrodzonej Polski. Bardzo się cieszę, że to właśnie nasze miasto będzie centrum wydarzeń, związanych z obchodami 100. rocznicy III powstania śląskiego - mówi prezydent Bytomia Mariusz Wołosz. - Przygotowaliśmy szereg atrakcji, wydarzeń oraz imprez związanych z tym wydarzeniem. Mam nadzieję, że sytuacja epidemiczna pozwoli nam świętować to historyczne wydarzenie, które dzięki dofinansowaniu z Metropolii będzie miało szczególną oprawę - podkreśla Mariusz Wołosz.
Jakie atrakcje uświetnią 100. rocznicę wybuchu III powstania śląskiego?
Mimo że do maja pozostało jeszcze sporo czasu, w naszym mieście już trwają przygotowania do historycznych obchodów związanych z 100. rocznicą III powstania śląskiego. Z atrakcji, jakie przygotowaliśmy dla mieszkańców Śląska i nie tylko, będą między innymi: happeningi, warsztaty, wystawy, prezentacje, wykłady poświęcone postaciom i wydarzeniom związanym z III powstaniem śląskim, występ Orkiestry Wojskowej, uroczystości upamiętniające Polskiego Komisarza Plebiscytowego Wojciecha Korfantego oraz wybuch III powstania śląskiego, a także kalejdoskop czasu odliczający czas do wielkiego finału imprezy, czyli Tryptyku Powstańczego, który uwieńczy zakończenie 100. rocznicy III powstania śląskiego.
- To tylko część atrakcji i wydarzeń, jakie czekają nas przez prawie dwa miesiące w Bytomiu. Szereg wydarzeń, jakie planujemy zorganizować dla mieszkańców Śląska wciąż jest organizowanych, a o ich szczegółach będziemy na bieżąco informować - mówi Adam Fras, zastępca prezydenta Bytomia. - Jeśli sytuacja epidemiczna pozwoli, każdy, kto zawita od 2 maja do 25 czerwca w Bytomiu będzie świadkiem atrakcji i uroczystości, które upamiętnią jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach śląskiej ziemi - podkreśla Adam Fras.
Zgodnie z planem, uroczystości związane z obchodami III powstania śląskiego rozpoczną się w Bytomiu już 2 maja, a więc w 100. rocznicę wybuchu powstania, a zakończą 25 czerwca. 25 czerwca przypada rocznica podpisania staraniem Wojciecha Korfantego rozejmu w Błotnicy Strzeleckiej, faktycznie kończącego III powstanie śląskie. Na ten dzień planujemy organizację widowiska multimedialnego pn. "Tryptyk Powstańczy - Pamięci Ziemi" z udziałem muzyków, śpiewaków, tancerzy wywodzących się z ośrodków kultury i sztuki na obszarze Górnośląsko - Zagłębiowskiej Metropolii.
Rys historyczny III powstania śląskiego
Wynik plebiscytu na Górnym Śląsku 20 marca 1921 roku, który miał zdecydować o przynależności tego regionu do Niemiec czy Polski, nie zadowolił żadnej ze stron. Do porozumienia w sprawie podziału Górnego Śląska nie potrafili dość również alianci. Brak decyzji aliantów spowodował, że Wojciech Korfanty w obawie przed niekorzystnym dla Polski podziałem Śląska zdecydował o wybuchu III powstania śląskiego.
Decyzję o rozpoczęciu III powstania śląskiego podjęto w nieistniejącym już hotelu "Lomnitz" w Bytomiu 30 kwietnia 1921 roku podczas spotkania Wojciecha Korfantego z dowódcami wojskowymi. Korfanty stanął na jego czele, a dowódcą wojsk powstańczych został ppłk Maciej Mielżyński, którego w czasie powstania zastąpił ppłk. Kazimierz Zenkteller.
Powstańcy rozpoczęli działania bojowe z 2 na 3 maja, zaskakując początkowo oddziały niemieckie. Do ważniejszych walk doszło w Królewskiej Hucie /dzisiejszy Chorzów/, Katowicach, Gliwicach czy Zabrzu, a powstańcy dość szybko opanowali linię Odry /tzw. linię Korfantego/. Powstańcom udało się również zająć 8 maja Górę św. Anny oraz w walkach o Kędzierzyn i port na Odrze - tzw. Przystań Kozielską /4-10 maja/ wyprzeć siły niemieckie za Odrę.
Sytuacja wojsk powstańczych zmieniła się wraz z decyzją Wojciecha Korfantego, który po osiągniętych sukcesach zmierzał do zakończenia powstania. 9 maja doszło do zawieszenia walk, jednak strona niemiecka po uzupełnieniu sił i sprzętu 21 maja przystąpiła do kontrofensywy. Wojskom niemieckim udało się zająć Górę św. Anny, a 4 czerwca ruszył atak na Kędzierzyn, który ostatecznie został zajęły przez Niemców. Wobec postępów wojsk niemieckich, Wojciech Korfanty próbował jak najszybciej doprowadzić do dyplomatycznego rozwiązania konfliktu, zdając sobie sprawę, że wszystkie wysyłki powstańców mogą zostać zaprzepaszczone.
Starania Wojciecha Korfantego mające na celu zakończenie walk doprowadziły do podpisania 25 czerwca 1921 roku rozejmu w Błotnicy Strzeleckiej. Do 5 lipca jednostki polskie i niemieckie wycofały się z terenu plebiscytowego, co faktycznie oznaczało zakończenie III powstania śląskiego.
