Wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Rezerwat Przyrody Segiet powiększy się prawie trzykrotnie, a jego nowa powierzchnia wyniesie 92,29 ha. Poszerzona o ponad 60 ha zostanie też jego otulina.
Największym walorem Segietu jest las bukowy - najstarsze drzewa liczą nawet 150 lat i sięgają wysokości prawie 40 metrów. Historia ochrony Lasu Segieckiego jest ściśle związana z rozwojem górnośląskiego górnictwa kruszcowego, które na tym terenie istniało już w XIV w. Las rośnie na obszarze mocno przekształconym przez działalność górniczą, co w głównej mierze zadecydowało o jego włączeniu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 2017 r.
Rozszerzenie ochrony rezerwatowej, obowiązującej dotychczas na obszarze 24,29 ha, na jedno z najcenniejszych pod względem przyrodniczym miejsc w regionie było kwestią czasu.
- Głównym powodem poszerzenia rezerwatu jest potrzeba zachowania walorów kulturowych obszaru charakteryzującego się śladami długotrwałych przekształceń związanych z działalnością człowieka, w postaci dawnych wyrobisk górniczych rudy żelaza, galmanu, galeny, srebra, pozyskiwanych metodą odkrywkową - zauważa Mirosława Mierczyk-Sawicka, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach. - W nowym zarządzeniu przewidzieliśmy również zmianę celu ochrony obowiązującego w rezerwacie poprzez uzupełnienie przesłanek ochronnych także o względy społeczne oraz dodanie do przedmiotów ochrony dawnych wyrobisk górniczych. Zmiana ta ma na celu podniesienie rangi chronionego terenu, zwracając uwagę na historię prowadzonego na tym obszarze górnictwa odkrywkowego - dodaje.
Na terenie włączonym do rezerwatu znajdują się liczne drzewostany bukowe z domieszką jawora i świerka oraz innych gatunków liściastych, ponadto widoczne są tam niezliczone zapadliska, wykroty, głębokie leje (warpie), rumosz skalny, wały skały płonnej, usypiska i wystające z gruntu skały dolomitowe. Ponadto rezerwat obejmie zarastającą hałdę wapienia szarego.
Z miłości do przyrody
Prace związane z poszerzeniem rezerwatu przyrody miały miejsce we współpracy z pasjonatem przyrody i lokalnym miłośnikiem rezerwatu Panem Wojciechem Sutorem, który dokonał skrupulatnych obserwacji i przygotował swój plan powiększenia. Propozycja zakładała poddanie pod ochronę łącznie 73 ha terenu leżącego na terenie lasów Skarbu Państwa, a także poszerzenie otuliny. Plan ten został przedstawiony miejscowym leśnikom z Nadleśnictwa Brynek, którzy znając walory tych terenów, przyjęli propozycję z pełną aprobatą i zrozumieniem.
- O wyjątkowości Lasu Segieckiego świadczą przede wszystkim sędziwe buki. Wiele z nich ma wymiary pomnikowe. Obwód największych dochodzi do 5 metrów. Moje obserwacje tego terenu pozwoliły na wyszczególnienie wyjątkowych walorów przyrodniczych w tym występowanie chronionych gatunków roślin i zwierząt - mówi Wojciech Sutor, prezes Fundacji Srebrne Buki i inicjator poszerzenia. - Przez ostatnie wieki Las Segiecki był przekształcany, eksploatowany i niszczony przez człowieka. Natura jednak powróciła na zdegradowany teren i dziś w samym sercu Śląska możemy podziwiać jej piękno i harmonię, a Rezerwat Segiet to wciąż, zdaniem wielu przyrodników, najcenniejszy las Wyżyny Śląskiej - podkreśla.
Stanowisko dokumentacyjne Blachówka
Finalny projekt nowego kształtu rezerwatu zakłada jego powiększenie o dodatkowe 14,5 ha. W trakcie analiz oraz kilkukrotnych wizji terenowych przeprowadzonych przez pracowników RDOŚ w Katowicach zdecydowano na włączenie do rezerwatu także większej części stanowiska dokumentacyjnego Blachówka.
Chroniona w ramach tego stanowiska przyroda nieożywiona, to nieczynne wyrobisko dolomitu, gdzie znajdują się najważniejsze dla nietoperzy otwory wlotowe do Podziemi Tarnogórsko-Bytomskich.
- Zlokalizowane pod rezerwatem „Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie” to jedno z ważnych w Polsce zimowisk rzadkich gatunków nietoperzy, objęte ochroną w ramach sieci obszarów Natura 2000, wzmocnienie ochrony tych miejsc poprzez ich włączenie do rezerwatu umożliwi większą kontrolę i zabezpieczenie przed niepowołanym dostępem - mówi Przemysław Skrzypiec, Zastępca Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach i Regionalny Konserwator Przyrody.
Cenne walory przyrodnicze cechuje również teren lasu sąsiadujący z rezerwatem, położony w Bytomiu, który pozostaje w użytkowaniu wieczystym firmy Beskidzki Dom Maklerski Invest Sp. z o.o.
- Władze spółki wyraziły zgodę na objęcie części działki o powierzchni 0,75 ha rezerwatem. Jest to godna podkreślenia postawa i świadczy o wysokiej wrażliwości oraz zrozumieniu potrzeb ochrony środowiska przyrodniczego. Sytuacja, w której prywatny podmiot oddaje na potrzeby ochrony rezerwatowej grunt będący jego własnością, jest bezprecedensowa w naszym województwie. W naszej ocenie ta sytuacja wymaga podkreślenia, szczególnie że oddany przyrodzie teren będzie cennym uzupełnieniem z punktu widzenia celu ochrony rezerwatu - dodaje Regionalny Konserwator Przyrody.
Ostatecznie rezerwat powiększy się o 67,75 ha i jego nowa powierzchnia obejmie 92,29 ha. Utrzymana i poszerzona o 60,83 ha zostanie również otulina, której łączna powierzchnia wyniesie 142,14 ha.
