Trwająca renowacja kościoła pw. św. Wojciecha przynosi z każdym miesiącem robót coraz to nowsze odkrycia architektoniczne. Tym razem podczas remontu elewacji od strony ul. Józefczaka pracownicy firmy Des Henryk Dowgier Anna Dowgier Sp. k. z Krakowa, która realizuje wszystkie prace budowlane, odkryli po skuciu tynków kamienny obrys pierwotnych okien i strukturę ścian na elewacji, a także pierwotną strukturę przypór kościoła pw. św. Wojciecha.
Jakie prace już wykonano?
Do tej pory w kościele pw. św. Wojciecha wykonane zostały już tynki wewnętrzne i okna we wszystkich przybudówkach oraz zakończyła się hydroizolacja murów ścian fundamentów od strony południowej i północnej. Ponadto wykonawca realizuje obecnie prace tynkarskie na elewacji południowej oraz trwa ostatni etap wykonywania hydroizolacji ścian fundamentowych kościoła od strony pl. Klasztornego.
W wakacje zaplanowano kolejne prace tynkarskie
W lipcu i sierpniu wykonawca inwestycji będzie realizował przede wszystkim prace tynkarskie na elewacji. Od strony ul. Józefczaka budowane jest rusztowanie, które umożliwi skucie tynku na pozostałej ścianie kościoła, a następnie wykonawca rozpocznie roboty budowlane na elewacji frontowej oraz wieży. Kolejnym ważnym zadaniem zaplanowanym w wakacje będzie konserwacja witraży, która będzie realizowana sukcesywnie wraz z montażem zewnętrznych okien osłonowych. W pierwszej kolejności konserwacja witraży rozpocznie się od elewacji południowej, gdzie montaż okien właśnie jest na ukończeniu.
Jakie tajemnice kryje kościół św. Wojciecha?
Podczas robót budowlanych odsłonięte zostały już mury świątyni prawdopodobnie z XIV wieku i ślady przebudów datowanych od XV wieku do współczesności, w tym zamurowane kamienne elementy portalu po obydwu stronach kruchty północnej, zaś na ścianie zewnętrznej starej zakrystii odsłonięto zamurowane wejście, które prawdopodobnie służyło w XIX wieku jako remiza strażacka. Kolejne prace budowlane ujawniły ostrołukowy otwór przejścia/furty, która mogła służyć jeszcze na początku XVII wieku, albo do czasów przebudowy w XVIII wieku, a więc w czasie, gdy funkcjonował tutaj jeszcze klasztor.
Jak podkreślają bytomscy archeolodzy, widoczny po odkryciu wejścia do furty kanał wznosi się ku górze, co może sugerować z jednej strony, że istniało tam wcześniej przejście do nawy lub wejście m.in. na chór, lub lożę, albo mimo podwyższenia sklepienia, schodzono nim do krypty. Dodatkowo odkryto w szczytowej części arkady po zewnętrznej i wewnętrznej stronie muru pozostałości monideł malowanych na wapiennej powierzchni. Ślady po malaturze zauważono również na fragmentach sklepienia przejścia będącego za odkrytą furtą, wewnątrz muru kościelnego. Przejście to powstało, gdy istniały krużganki wirydarza, osłaniające malowidła zewnętrzne przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi.
Jaki jest zakres prac w kościele pw. św. Wojciecha?
Renowacja kościoła św. Wojciecha przy pl. Klasztornym obejmuje: remont elewacji kościoła i przybudówek – kaplicy i zakrystii, odnowienie pokrycia dachowego nad wejściem do kościoła i obróbek blacharskich. Podczas remontu wykonana zostanie konserwacja i naprawa okien oraz drzwi – w tym drzwi zewnętrznych kościoła, a także konserwacja i remont części wnętrza kościoła.
Zamontowane zostaną nowe instalacje: odgromowa i przeciwpożarowa. Wewnątrz czyszczeniu, naprawie i impregnacji poddane zostaną również: posadzki kamienne w kościele, kaplicy i zakrystiach. Podczas zaplanowanych robót zamontowany zostanie także monitoring wizyjny i system przeciwwłamaniowy. Przeprowadzona zostanie konserwacja podłóg drewnianych m.in. na chórze, poddaszu i wieży oraz remont posadzki w pomieszczeniach ministrantów, obecnej i dawnej zakrystii.
Wykonawcą wszystkich prac w kościele pw. św. Wojciecha jest wyłoniona przez inwestora - Zakon Braci Mniejszych-Dom Zakonny w Bytomiu firma Des Henryk Dowgier i Anna Dowgier Sp. k. z Krakowa, która w naszym mieście prowadziła rewitalizację Pałacu Tiele-Wincklerów w Miechowicach oraz Młodzieżowego Domu Kultury nr 1 w Bytomiu, a także kościóła pw. Świętej Rodziny i Domu św. Józefa przy parafii pw. Świętej Rodziny w Bytomiu–Bobrku.
Wszystkie prace pod nadzorem Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
Renowacja zabytkowego kościoła św. Wojciecha realizowana jest pod nadzorem Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, zaś nadzór archeologiczny pełnią pracownicy Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu.
Jeden z najstarszych kościołów w Bytomiu
Kościół pw. św. Wojciecha pochodzi prawdopodobnie z połowy XV wieku. Gotycką świątynię gruntownie przebudowano w latach 1783-1786. Wówczas dzięki grafowi Łazarzowi Erdmannowi z bytomskiej linii Henckel znacznie powiększono kościół poprzez dobudowanie nawy i kruchty z wieżą, zmieniając wygląd średniowiecznej świątyni.
Kościół pozostawiono jako gotyckie prezbiterium, ozdabiając je renesansowymi kapitelami, a nową nawę ze sklepieniami żaglowymi utrzymano w tonacji klasycyzującego baroku. Wewnątrz ufundowano nowe organy i kryptę jako grobowiec rodziny Henckel-Erdmann. Dzisiaj z tego wyposażenia pozostały tylko dwie figury świętych apostołów Piotra i Pawła, znajdujące się pod chórem organowym, jak również fasadą kościoła z charakterystycznym portalem nie zmieniła wyglądu.
W 1970 roku kościół na pl. Klasztornym został wpisany do rejestru zabytków.
Inwestycja związana z renowacją jednego z najstarszych bytomskich kościołów realizowana jest dzięki pozyskanemu przez miasto dofinansowaniu z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków na kwotę 3 mln 390 800 zł, zaś dofinansowanie Gminy Bytom wynosi 69 200 zł.